Γνωρίστε τη Sugar, τον μοναδικό σκύλο ειδοποίησης διαβήτη στην Ελλάδα Ο εκπαιδευτής σκύλων, Βασίλης Μπορομπόκας εκπαίδευσε ένα γλυκύτατο λαμπραντόρ, ώστε να προλαμβάνει πιθανά υπογλυκαιμικά σοκ: αυτή είναι η ιστορία τους
Βασίλη, γνώριζες από πριν για την ύπαρξη diabetic alert dogs ή αφότου διαγνώστηκε η σύζυγός σου με διαβήτη τύπου 1, άρχισες να ψάχνεις αν οι σκύλοι μπορούν να φανούν χρήσιμοι σε αυτό;
Όχι δεν γνώριζα πριν από το 2011 ότι υπάρχουν τέτοιοι σκύλοι. Γενικά θεωρείται νέο είδος εκπαίδευσης αν αναλογιστείς πως ο πρώτος σκύλος εκπαιδεύτηκε στις Ην. Πολιτείες το 2003. Εγώ ξεκίνησα να το ψάχνω το 2012 και μάλιστα είχα αποκτήσει μια…εμμονή με κάθε νέα πληροφορία που συγκέντρωνα. Ξεκίνησα πολύ απλά. «Γκουγκλάροντας» για αρχή και εν συνεχεία με πολύ επιμονή, πείσμα και πάθος βρήκα ανθρώπους που με εκπαίδευσαν μεταδίδοντας μου τις γνώσεις του με δικά τους video, με έρευνες, συζητούσαμε πολύ στο τηλέφωνο, κάναμε skype meetings, μου έστελναν emails, μου πρότειναν βιβλία… Με βοήθησαν και το έψαξα με κάθε είδους χρήσιμη πηγή. Σιγά – σιγά στράφηκα προς την Ευρώπη οπού με στήριξαν πολύ δύο συνάδελφοι και δάσκαλοι, ένας Γερμανός και μια Ολλανδέζα. Δημιούργησα έναν κύκλο με τους κορυφαίους πραγματικά. Δεν θα παραβλέψω να πω ότι στην αρχή χόρτασα «πόρτα» και απόρριψη. Πολλοί συνάδελφοι δεν απάντησαν καν σε απλά emails που ζητούσα πληροφορίες για το που να στραφώ… Όμως θέλω να σταθώ σε αυτούς που βοήθησαν να γίνω αυτό που είμαι. Στην Ιταλία παραδείγματος χάριν δέχτηκα πρόταση από την Αμερικανίδα πρωτοπόρο και μύθο της εκπαίδευσης κα. Kay, να είμαι ο εκπαιδευτής στην Ν. Ευρώπη.
Πότε μπήκε η Sugar στη ζωή σας;
H Sugar ήρθε στην οικογένεια μας τον Ιούνιο του 2015. Λίγους μήνες αφότου γύρισα από την μετεκπαίδευση μου στην Γερμανία. Ήταν η καταλληλότερη στιγμή για δυο λόγους. Ο πρώτος λόγω του καλοκαιριού είχαμε περισσότερο χρόνο οικογενειακώς ώστε να ασχοληθούμε με το νέο μας μέλος και ο δεύτερος για να αρχίζω να εφαρμόζω στην πράξη ότι είχα διδαχθεί. Το περιμέναμε πως και πως όλοι μας!
Ποια είναι η διαδικασία που ακολούθησες για να δημιουργήσεις στ’ αλήθεια έναν diabetic alert dog; (πρώτα ως κατάρτιση κι έπειτα με την ίδια την Sugar)
Η διαδικασία βασίζεται ουσιαστικά σε 3 πυλώνες. Θα προσπαθήσω να τους κάνω ευκολονόητους και να μην κουράσω. Ο πρώτος πυλώνας αφορά στην βασική υπακοή σε συνδυασμό με πολύ μεγάλη κοινωνικοποίηση και εξοικείωση του σκύλου με κάθε τι «αστικό» (κόσμο, καφετέριες, δρόμους, Malls, πάρκα,ερεθίσματα, κοκ). Ο δεύτερος πυλώνας αφορά στο scent training. Δηλαδή την εκπαίδευση όσφρησης όπου γνωρίζουμε στον σκύλο την μυρωδιά της υπογλυκαιμίας, του την εντυπώνουμε, τον εξοικειώνουμε , τον μαθαίνουμε να την αναγνωρίζει και να ειδοποιεί. Τέλος ο τρίτος πυλώνας είναι η δημιουργία ρεαλιστικών σεναρίων ώστε να αρχίζει ο σκύλος να δουλεύει και να ειδοποιεί. Μια χρονοβόρος και απαιτητική περίοδος.
Επέλεξες σκυλί ράτσες Λαμπραντόρ και έχεις διευκρινίσει σε άλλες συνεντεύξεις σου ότι είναι μια καλή ράτσα για την συγκεκριμένη δουλειά. Μας εξηγείς το γιατί, καθώς και το τι μπορεί να συμβεί με άλλες ράτσες;
Ναι…Κοίτα, τα συγκεκριμένα σκυλιά ήταν ούτως η άλλως μια από τις αγαπημένες επιλογές της Σοφίας αλλά και δική μου ανεξαρτήτως «δουλειάς». Απλώς, μιλώντας με 3-4 έμπειρους συναδέλφους από τις Ην. Πολιτείες και την Ευρώπη κατάλαβα πως είναι ίσως η καλύτερη επιλογή. Όχι τόσο λόγω της μύτης, σχεδόν όλες οι ράτσες έχουν εξαιρετική όσφρηση, αλλά περισσότερο λόγω του ότι είναι ισορροπημένα, φιλικά, ανθρωποκεντρικά, χαλαρά, προβλέψιμα και με μεγάλη διάθεση να προσφέρουν. Εννοείται πως πολλές φυλές και ημίαιμοι σκύλοι μπορούν να τα καταφέρουν. Στην Γερμανία και στην Ιταλία είδα αλλά και δούλεψα με mix breed σκύλους. Σημασία για εμένα έχει το ταπεραμέντο του σκύλου.
Πώς ήταν το δέσιμο της Σοφίας με τη Sugar; Υπήρξαν ups and downs στη σχέση τους;
Ήταν άψογο. Η Sugar ήρθε παντελώς συνειδητά σπίτι μας. Ήταν μια απόφαση αγάπης και ανεξαρτήτως επιτυχίας ή αποτυχίας του εγχειρήματος θα ήταν το σκυλί μας. Το ότι εν τέλει τα καταφέραμε δεν ήταν απαραίτητα και ο αυτοσκοπός μας. Στην σχέση τους δεν μπορώ να πω πως υπήρξαν σκαμπανεβάσματα, η Σοφία είναι εξαιρετικά υπομονετική και ήρεμη μαζί της, με μεγάλη αγάπη και κατανόηση. Ίσως μεταξύ εμένα και της Σοφίας να υπήρξαν ups and dwns γιατί πιστεύω πως μερικές φορές ήμουν πιεστικός και απαιτητικός ως προς την καθημερινή δουλειά. Βλέπεις είναι και ο ρόλος του εκπαιδευτή στη μέση…
Υπάρχει περίπτωση diabetic alert σκύλος να νιώθει εγκλωβισμένος στο ρόλο του; Να επηρεάζει για παράδειγμα τον ψυχισμό του, να τον στρεσάρει;
Αυτό με απασχόλησε πολύ και το συζήτησα αρκετές φορές με την Δασκάλα μου την κα. Κey. Συγκεκριμένα στην Sugar δεν λειτούργησε έτσι, το αντίθετο θα έλεγα και ξέρεις γιατί? Μπαίναμε πολλές φορές με τη Σοφία στη θέση της…Για αυτό και ερχόταν μαζί μου σε μαθήματα, στη θάλασσα, τρέχουμε καθημερινά στο Ο.Α.Κ.Α, καβαλάμε βουνά και μπορώ να πω πως διασκεδάζουμε σε βαθμό που ο περίγυρος μου με ή μας θεωρεί κομματάκι υπερβολικούς με τη Sugar. Στην γειτονιά μου ας πούμε η μόνιμη επωδός των ανθρώπων είναι «Καλά, πάλι βόλτα πάει?» Η μικρή λοιπόν όχι μόνο δεν στρεσάρεται αλλά θεωρώ πως απολαμβάνει πλήρως την ζωή της. Αρκεί να ρίξεις μια ματιά στις φωτογραφίες της, σε όλες γελάει. Και στο λέω κυριολεκτικά. Μου το λένε φίλοι, περαστικοί στο δρόμο, στα σχόλια στο Facebook, παντού.
Στερείται κάτι η Sugar; Ώρες παιχνιδιού ας πούμε;
Στην αρχή της εκπαίδευσης της είχε περισσότερο «διάβασμα» από τον μέσο σκύλο. Δεν θα σου πω ψέματα. Είχε δουλειά, επανάληψη και απαιτήσεις, αλλά πάντα με διαλείμματα, παιχνίδι και αποφόρτιση. Περισσότερο εγώ πιέστηκα να σου πω την αλήθεια, γιατί έπρεπε να κάνω κάτι που το έκανα για πρώτη φορά και είχα την αγωνία του πως θα τα πάμε. Σιγά σιγά όμως προσπάθησα να προσαρμόσω την εκπαίδευση με το καθημερινό μας πρόγραμμα. Π,χ πηγαίναμε βόλτα στο Mall αλλά συνδυάζαμε και την βασική υπακοή ή λόγου χάριν πηγαίναμε για καφέ και στήναμε σενάριο υπογλυκαιμίας ώστε να δούμε πως θα αντιδράσει. Το πιο σημαντικό είναι πως η Sugar από την πρώτη στιγμή λάτρεψε κυριολεκτικά αυτή την δουλειά! Ήταν το αγαπημένο της παιχνίδι! Να βρει δηλαδή την υπογλυκαιμία. Της άρεσε σε τέτοιο βαθμό που όταν σταματούσαμε την εκπαίδευση είτε γιατί ταξίδευα στο εξωτερικό, είτε γιατί κάναμε ένα off με την Σοφία, την βλέπαμε να της λείπει. Το νιώθαμε…Αυτό νομίζω ήταν η επιτυχία, ότι ήταν και είναι πολύ χαρούμενη με αυτή την διαδικασία.
Επέλεξες ως ειδοποίηση «το σκούντημα με τη μουσούδα». Γιατί; Είναι κάτι που θα κάνει ένας σκύλος πιο σπάνια, άρα και δύσκολο να παρερμηνευτεί όπως ας πούμε το γλείψιμο του χεριού;
Κοίτα, υπάρχουν 4-5 κλασσικά σινιάλα. Είναι το πιο συνηθισμένο και διαδεδομένο συν του ότι «έκατσε» πολύ καλά στη Sugar. Το κατάλαβε σχεδόν από την ηλικία των 3 μηνών…Επίσης είναι και αυτό που λες, δηλαδή δεν μπορεί να παρερμηνευτεί. Δεν σκουντάει ένας σκύλος με τη μουσούδα του τους ανθρώπους του πολύ συχνά, άρα σκέφτεσαι «οπα, ο σκύλος κάτι μου λέει»
Η Sugar είναι αυτή τη στιγμή ο μοναδικός τέτοιος σκύλος στην Ελλάδα. Πόσο κοντά είσαι στο να αρχίσεις να εκπαιδεύεις και άλλους σκύλους για να εντοπίζουν την υπερ/υπογλυκαιμία;
Από όσο γνωρίζω ναι, η Sugar είναι ο μόνος σκύλος που κάνει κάτι τέτοιο στην Ελλάδα. Και μάλιστα με χαροποιεί πως ακόμη και πολύ έμπειροι και πεπειραμένοι δάσκαλοι μου, εξεπλάγησαν με την πορεία της και τα videos που τους στέλνω. Με στήριξαν και με βοήθησαν για να τα καταφέρουμε. Με αφορμή το βήμα που μου δίνεις θέλω να τονίσω αυτό που λέω σε όλες μου τις συνεντεύξεις. Μακάρι να υπάρξουν και άλλοι σκύλοι όπως και άλλοι κατηρτισμένοι συνάδελφοι. Στην Ευρώπη, επειδή το έχω ψάξει πάρα πολύ καλά το θέμα τόσα χρόνια δεν πρέπει να είμαστε περισσότεροι από 10-20 εκπαιδευτές. Φαντάσου πως η Γερμανία των 60 εκατομμυρίων ανθρώπων έχει 3 δασκάλους…Όσο για το αν είμαι κοντά, ναι, πιστεύω πως σε μερικούς μήνες θα είμαι έτοιμος να μπορέσω να βοηθήσω και άλλους.
Θα ενθάρρυνες ένα διαβητικό να βάλει έναν εκπαιδευμένο σκύλο στη ζωή του;
Μόνο αν του αρέσουν οι σκύλοι. Όσο απλό και αν ακούγεται…Η κα Kay μου έλεγε «Βασίλη θα ξεκινάς πάντα λέγοντας τα δύσκολα στους ανθρώπους…» Συμφωνώ 100%. Αν κάποιος παράδειγμα δεν μπορεί τις τρίχες, δεν του αρέσει να βγάζει βόλτα τον σκύλο, δεν μπορεί να δεσμευτεί με τις απαιτήσεις ενός ζώου συντροφιάς δεν θα του συνιστούσα να πάρει σκύλο. Αν όμως έβλεπα πως θέλει και έχει διάθεση εννοείται πως θα το πρότεινα. Ούτως η άλλως πιστεύω πως η παρουσία των σκύλων βελτιώνει την ζωή μας ποικιλοτρόπως…
Έχεις πει πως ο σκύλος δεν πρέπει να μπερδεύεται για αυτό πρέπει να είναι εστιασμένος στον άνθρωπο που αντιμετωπίζει το πρόβλημα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να περνάει περισσότερο χρόνο με τη Σοφία; Πώς είναι η δική σου σχέση αλλά και του μικρού σας γιου μαζί της;
Αυτό αφορά περισσότερο στους διαβητικούς. Δηλαδή να μην εστιάζει σε ανθρώπους που μπορεί να έχουν «διαφορετικά σάκχαρα» μέσα στην ημέρα. Εγώ και ο γιος μου ο Φοίβος δεν είμαστε διαβητικοί και επομένως η Sugar συσχετίστηκε γρήγορα με την Σοφία. Αυτό που γινόταν στην αρχή ήταν πως εγώ χρειάστηκε να παίξω εκατοντάδες φορές το ρόλο του διαβητικού με τα δείγματα της υπογλυκαιμίας ώστε να βοηθήσω και να κατευθύνω την εκπαίδευση. Νομίζω πως τα πήγα τόσο καλά που η Sugar “έψαχνε» και εμένα…Θα σου πω μια ιστορία…Πέρυσι το Φθινόπωρο γύρισα από τη δουλειά και έκατσα να φάω, ήμουν αρκετά κουρασμένος και πεινούσα. Θυμάμαι που είχαμε ψαρόσουπα (η Sugar τρελαίνεται για ψάρι, ούτε γάτα να ήταν) Ξεκινάω λοιπόν να τρώω και έρχεται η Sugar και με σκουντά με τη μουσούδα, δεν έδωσα σημασία γιατί θεώρησα πως «βραχυκύκλωσε» από την λαχτάρα να φάει. Με ξανασκούντησε…Τότε ζήτησα από τη Σοφία τον μετρητή της και είδα πως είχα 76mg σάκχαρο. Είναι τα επίπεδα που έχει εκπαιδευτεί να ειδοποιεί την Σοφία! Αμέσως μίλησα με Ην. Πολιτείες και Γερμανία για να δω αν όντως συνέβη αυτό που κατάλαβα… Εκεί ο δάσκαλος μου ο κ. Κoler μου είπε « Μπράβο Βασίλη , εξαιρετική δουλειά! Φτάνει όμως, πρέπει να αποσυρθείς και η σκύλα να εστιάζει πλέον μόνο στη Σοφία». Εκεί λοιπόν κατάλαβα πως πρέπει να περνάει εκπαιδευτικό χρόνο μόνο με τη Σοφία και πως είναι πλέον η ιστορία με το διαβήτη δική τους υπόθεση. Και μάλιστα τα πάνε υπέροχα και χωρίς εμένα. Όσον αφορά στην σχέση της με τον 6χρονο γιο μου τι να πω…Είναι full ερωτευμένοι! Τους βλέπω και λιώνω…
Μπορείς να ξεχωρίσεις μία πολύ τρυφερή στιγμή κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης της Sugar; Κάτι που να σας εξέπληξε και να έδειξε ότι εξελίσσεται πολύ γρήγορα ίσως;
Νομίζω πως είναι πολλές οι στιγμές. Δεν ξέρω τι να πρωτοπώ…. Κουτάβι 3 μηνών που έμαθε να σπρώχνει, 5 μηνών που έβρισκε το δείγμα κρυμμένο σχεδόν παντού, 7 μηνών που γύρισα από Ιταλία και αρχίσαμε εντατικά την εκπαίδευση, τα σενάρια την ώρα που παίζαμε, είμασταν σε καφέ, τρώγαμε και αυτή ανακάλυπτε ότι έπρεπε να ειδοποιήσει…Τις βραδινές εκπαιδεύσεις, τα τηλεφωνήματα που δεχόμουν από την Σοφία ότι την ειδοποιούσε σε live alerts? Τι να πω? Αυτή η εκπαίδευση μου έδωσε πολλά και γεμάτα συναισθήματα. Συγκίνηση, χαρά, πληρότητα, ικανοποίησή, σεβασμό. Νομίζω πως είναι μια από τις κορυφαίες στιγμές στην καριέρα και τη ζωή μου. Ένας μαραθώνιος συναισθημάτων που ακόμη και τώρα με κάνει να αναλογίζομαι τι καταφέραμε όλοι μας. Απίστευτο!
Πηγή: www.lifo.gr
